22 november 2016
Kenmerkend voor de omgevingsvisie die voor ons ligt is de keuze
“ja, tenzij”. Deze laisser-faire-houding duidt op gebrek aan visie. Sterker nog: dit ís geen visie.

Deze houding van loslaten en vertrouwen lijkt veel ruimte en vrijheid te bieden, maar komt voort uit en leidt tot handelen vanuit een niet betrokken en onverschillige houding. Het is een houding die verregaand passief is, die alles zonder ingrijpen laat gebeuren. Alleen in het uiterste geval, als het echt niet anders kan, zal worden gekozen voor “nee”.
Hollands Kroon wil slechts als regisseur fungeren, zonder in detail te bepalen hoe iets eruit moet zien. De gegeven kaders op hoofdlijnen zijn zo vrijblijvend geformuleerd, dat ze alle ruimte bieden voor initiatiefnemers, maar geen oog hebben voor het bewaken van de collectieve waarden, terwijl je toch juist van de gemeente een hoogwaardige kwaliteitsbewaking mag verwachten.
Geen enkele poging wordt ondernomen om verrommeling van het landschap te voorkomen. Integendeel. Hollands Kroon gaat ervan uit dat inwoners en ondernemers binnen de gestelde kaders in ruimtelijke plannen zélf zorg dragen voor landschappelijke inpassing.
Is dit de  samenleving waar wij voor kiezen? Op zo’n manier bouwen wij niet aan een mooie toekomst, maar wordt Hollands Kroon een speelbal van toeval en willekeur.
De vraag is wie hier baat bij heeft. Voor ondernemers lijkt dit op de korte termijn positief, maar hoe zit het met de inwoners? Hoe wordt hun woon- en leefomgeving beschermd tegen al die vrijblijvendheid? De gemeente moet juist actief werken aan een veilige en leefbare woonomgeving. Er moet iets worden gedaan aan overlast veroorzakende bedrijven, zoals Friesland Campina en Royal ZAP. Voorkomen moet worden dat opnieuw dergelijke ongewenste situaties ontstaan.
Hollands Kroon wil de duurzaamste gemeente van Nederland worden, maar voert geen actief natuurbeleid en is dat ook niet van plan. Natuur wordt gezien als bedreiging en als belemmering voor omliggende functies. Op die manier gaat het met duurzaamheid in Hollands Kroon nooit goed komen en blijft het bij wollig ronkend taalgebruik.
Zo lezen wij dat er in Hollands Kroon weinig milieuknelpunten zijn en dat we dat zo willen houden. Maar natuurlijk zijn er wél milieuknelpunten. De bollencultuur breidt uit en dat leidt tot meer uitstroom van meststoffen en bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater. Ook melkveebedrijven breiden uit. Er komen meer niet-grondgebonden bedrijven. Dit leidt tot toename van het mestoverschot en fijnstofemissies en tot afname van de luchtkwaliteit. In bepaalde perioden van het jaar wordt overal tegelijk gier uitgereden, waardoor een ongezonde dosis geconcentreerde ammoniak in de lucht komt.
De gemeente zou een visie moeten ontwikkelen voor het stimuleren van kleinschalige biologische landbouw. Het eenzijdig stimuleren van industrieel landbouwkundige processen is niet duurzaam. Er is actief beleid nodig om megastallen tegen te gaan. Biologische landbouw heeft de toekomst.
In de omgevingsvisie ontbreekt een duidelijk en samenhangend natuurbeheerplan, met als uitgangspunt het behoud van landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Er is geen visie op natuurontwikkelingsgebieden en robuuste ecologische verbindingen. Er wordt ook geen aanzet toe gegeven.
Het hoofdstuk natuur bevat omissies en fouten kan zo niet in de omgevingsvisie worden opgenomen. Er wordt wel het een en ander over de Flora- en faunawet verwoord, maar niets over de Natuurbeschermingswet. Beide wetten worden vanaf 1 januari 2017 opgenomen in de nieuwe Wet Natuurbescherming.
Hollands Kroon heeft een verantwoordelijkheid voor de Waddenzee en het IJsselmeer, aangezien delen hiervan binnen de gemeentegrenzen vallen. De Waddenzee is Werelderfgoed en net als het IJsselmeer aangewezen als Natura 2000 gebied. Een actief beleid is hier nodig. Bij ruimtelijke plannen en ontwikkeling en intensivering van de landbouw moet wel degelijk rekening worden gehouden met de Natura 2000 gebieden. Zulke plannen moeten extern getoetst worden.
De inleiding bij Natuur en Natuurnetwerk Nederland is tekstueel onjuist. De drie natuurtypen (oude natuur, nieuwe natuur en halfnatuurlijk landschap) kloppen niet.* Als halfnatuurlijk landschap wordt de Afsluitdijk als voorbeeld gegeven. Dit is echte onzin. Halverwege wordt functionele natuur als vierde natuurtype toegevoegd. Hiermee wordt het agrarisch cultuurlandschap bedoeld. De agrarische teelt in onze gemeente is haast industrieel te noemen en kan niet als functionele natuur worden bestempeld, aangezien van enige bijdrage aan de natuur geen sprake is.
Toename van de biodiversiteit en stimulering van agrarisch natuurbeheer staan hoog op de agenda van de Nederlandse overheid. De omgevingsvisie verwerpt dit uitdrukkelijk en voorziet alleen in uitbreidingsmogelijkheden en intensivering van de agrarisch sector, met verarming van de biodiversiteit tot gevolg, en wil dit bestempelen als functionele natuur. Allerlei bestaande natuurfuncties binnen de gemeente, zoals particulier en agrarisch natuurbeheer, worden niet vermeld en worden ook niet gezien als optie voor verbreding in de agrarische sector. Toch is sinds januari 2015 de Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden ook in Hollands Kroon actief. Het agrarisch natuurbeheer op Wieringen heeft een al veel langere geschiedenis.
De omgevingsvisie heeft aandacht voor de ontwikkeling van de recreatiesector, maar geen structureel beleid voor het behoud van waardevolle landschapselementen, die een landschap aantrekkelijk maken voor recreatie. Er wordt bewust gekozen om minimale regels te hanteren voor archeologie. Ook is er geen visie op het behoud van monumenten. Hollands Kroon zegt haar monumentale panden, bijzondere gebieden en waardevolle landschappelijke elementen te koesteren, maar vindt het niet nodig om hiervoor extra beschermende regels te maken.
Loslaten, vertrouwen dat het vanzelf wel goed gaat, dat kunnen wij geen visie noemen. Om waardevolle elementen te behouden kiest Hollands Kroon ervoor om te inspireren. Dat wordt lastig: inspireren zonder visie.
Het is duidelijk: GroenLinks ziet, ondanks de ongetwijfeld lovende commentaren van sommige andere fracties in deze raad, niets in deze omgevingsvisie. Bovendien is het vaststellen ervan prematuur. Door nu reeds een omgevingsvisie vast te stellen, kunnen ontwikkelingen rond de implementatie van de omgevingswet en relevante inzichten van provincie en buurgemeenten niet of onvoldoende worden meegenomen.

Stemverklaring omgevingsvisie 29 november 2016

GroenLinks vindt Hollands Kroon een mooie gemeente en wil dat ook graag zo houden.
Deze omgevingsvisie biedt geen goed perspectief voor de toekomst van Hollands Kroon, in het bijzonder voor de inwoners, de natuur, het landschap en ons cultureel erfgoed. Alles wat van waarde is wordt hiermee bedreigd.
Daarom stem ik tegen.

 

*) Merijn Volkers van de Stichting Landschapszorg Wieringen wees ons er (onder andere) op dat de natuur in Nederland in vier hoofdgroepen wordt verdeeld:

Hoofdgroep 1. nagenoeg natuurlijk (onder andere de Waddenzee)
Hoofdgroep 2. begeleid natuurlijk (bijvoorbeeld de Oostvaardersplassen)
Hoofdgroep 3. half natuurlijk (onder andere de Dijkgatsweide)
Hoofdgroep 4. multifunctioneel (Robbenoordbos & Dijkgatsbos, maar ook weidevogelbeheer en dergelijke)