SV 1655. Geachte leden van het college,
Het valt ons op dat de WMO-adviesraad u iedere maand een of meer over het algemeen zeer kritische brieven stuurt over het functioneren van het sociaal domein. Toch verklaart u, telkens als de raad u vragen stelt over dit onderwerp, dat alles goed geregeld is en op rolletjes loopt. Wij vrezen daar vraagtekens bij te moeten zetten. Daarom willen wij u enkele vragen stellen.

Vraag 1.
Op de lijst met ingekomen stukken voor de raadsvergadering van 22 november staat een brief van de WMO-adviesraad van 7 november 2016 (IS 11). Daarin staan vragen over onafhankelijke cliëntondersteuning, een onderwerp waar wij ons ook zorgen over maken. Hoe verklaart u dat de adviesraad nog steeds signalen blijft ontvangen van burgers, die niet op de hoogte zijn van hun rechten met betrekking tot onafhankelijke cliëntondersteuning in het sociaal domein (WMO, Jeugdwet, Participatiewet)? Kunnen wij hieruit concluderen dat de zaken in het sociaal domein inderdaad nog steeds niet zo goed geregeld zijn als u ons voorspiegelt?

Antwoord
Het wijkteam informeert elke inwoner die zich bij het wijkteam meldt over de mogelijkheid tot onafhankelijke cliëntondersteuning.

Vraag 2.
Hoe heeft u de wettelijk verplichte onafhankelijke cliëntondersteuning geborgd in het beleid en hoe wordt hier in de praktijk uitvoering aan gegeven?

Antwoord
Onder ‘cliëntondersteuning’ wordt in de beleidsregels van de gemeente Hollands Kroon verstaan: deondersteuning van een cliënt bij het maken van een keuze of het oplossen van een probleem.
Cliëntondersteuning heeft de regieversterking van de cliënt (en zijn omgeving) tot doel, teneinde de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie te bevorderen. Het kan informatie en advies, maar vooral ook uitgebreide vraagverheldering en kortdurende en kort cyclische ondersteuning bij keuzes opdiverse levensterreinen omvatten. Cliëntondersteuning gaat een stap verder dan informatie en advies en richt zich op mensen die voor een vraag of een situatie staan die zodanig complex is dat de betreffendepersoon het zelf en met zijn omgeving niet op kan lossen.

Hoe richt Incluzio de cliëntondersteuning in?
Incluzio heeft ervoor gekozen om de wettelijk verplichte onafhankelijke cliëntondersteuning onder andere binnen de eigen wijkteams onder te brengen. In ieder wijkteam zijn wijkteammedewerkers actief op basis van hun professionele autonomie. Er zijn medewerkers aangenomen, die voorheen werkzaam zijn geweest bij MEE en patiëntenorganisaties. Zij vervullen een centrale rol in het oppakken van de taken die horen bij cliëntondersteuning. De cliëntondersteuners dienen het belang van de klant. Alle wijkteammedewerkers wijzen bij eerste telefonische contact hun klanten op de mogelijkheid om een cliëntondersteuner vanaf het keukentafelgesprek te betrekken.
Taken individuele cliëntondersteuning:

− informatie en advies
− hulp bij vraagverheldering
− activering cliënt en netwerk
− bemiddelen en verwijzen
− hulp bij geschillen, klachten, bezwaar en beroep
− hulp bij monitoring en evaluatie dienstverlening

Clientondersteuning in 1e instantie vanuit het wijkteam
Als de klant twijfelt aan de objectiviteit van de cliëntondersteuner die vanuit Incluzio wordt aangewezen, mag de klant het wijkteam daarop wijzen. Het wijkteam gaat met de klant in gesprek en zoekt samen naar een vorm van cliëntondersteuning waar de klant vertrouwen in heeft. Dit kan zijn een professional uit een ander wijkteam, ondersteuning vanuit het netwerk van de klant of ondersteuning door een belangenorganisatie waar de klant lid van is. Maar ook de huidige opgeleide VOA’s en de ervaringsdeskundigen van RCO De hoofdzaak komen in beeld komen en worden actief door wijkteam medewerkers naar voren geschoven om klanten te ondersteunen. Andere naasten en instanties die men kan laten aanschuiven bij het keukentafelgesprek zijn bijvoorbeeld:

− de mantelzorger(s)
− de huisarts
− het Mantelzorgcentrum
− Belangenverenigingen / patiëntenverenigingen

Incluzio heeft aangegeven dat zij deze informatie goed op haar website, in de gesprekken en in triage momenten aan haar klanten laat weten. Omdat het ook kan voorkomen dat inwoners of klanten ontevreden zijn over beslissingen of bejegening, heeft Incluzio een abonnement afgesloten met onafhankelijke klachtenbureaus die landelijk werkzaam zijn op gebied van zorg en welzijn. Het gaat dan om AKJ en Quasir.

Wat kopen we nog bij MEE/DeWering in?
Incluzio heeft met MEE/DeWering vanaf 2017 een inkoopafspraak gemaakt om ad hoc - en dus op maat - in te kopen:

− trajecten Integrale Vroeghulp
− onderzoek & Diagnostiek
− collectief aanbod: cursussen, trainingen, themabijeenkomsten

Collectieve cliëntondersteuning
Collectieve cliëntondersteuning wordt georganiseerd door de cliëntondersteuners van Incluzio n.a.v. signalen uit de wijkteams en de onafhankelijke klachtenbureaus. Dit gebeurt in samenwerking met de partners van Incluzio: de VOA’s, Humanitas, St. Present, Arker Boetje en RCO ervaringsdeskundigen. Maar ook in nauwe samenwerking met de Maatschappelijk werkers van de wijkteams van Incluzio en de Schoolmaatschappelijk werkers PO en VO (van Parlan en De Wering).

Vraag 3.
Hoe verklaart u, dat zelfs de mede door VNG opgestelde zelftest, die door de WMO-adviesraad in juni 2016 samen met een beleidsambtenaar is opgesteld, overduidelijk aantoont, dat Hollands Kroon niet voldoet aan de normen op het gebied van de onafhankelijke cliëntondersteuning? Wat gaat u doen om te realiseren dat Hollands Kroon zo snel mogelijk wel aan deze normen zal voldoen?

Antwoord
Het is ons niet bekend dat Hollands Kroon niet voldoet aan de normen.

Vraag 4.
De WMO-wet 2015 noemt onder andere een algemene onafhankelijke en kosteloze meedenkvoorziening, een coachende rol waarbij inwoners diverse levensvragen kunnen stellen en worden geholpen bij het oplossen hiervan. Hoe is dit in Hollands Kroon geregeld? Hoe zijn burgers hierover geïnformeerd? Hoeveel burgers maken hiervan gebruik?

Antwoord
Hiervoor verwijs ik u naar antwoord 2.

Vraag 5.
De gemeente moet ervoor zorgen, dat professionele onafhankelijke cliëntondersteuning bij de toegang tot het sociaal domein en bij alle vervolgstappen in het ondersteuningstraject snel, laagdrempelig en kosteloos beschikbaar is. Hoe is dit in Hollands Kroon geregeld? Met welke professionele cliëntondersteuners zijn afspraken gemaakt over beschikbaarheid en vergoedingen van deze ondersteuning?

Antwoord
Hiervoor verwijs ik u naar antwoord 2.

Vraag 6.
Hoe vaak zijn in 2015 en 2016 professionele cliëntondersteuners ingeschakeld bij de verschillende stappen in het ondersteuningstraject? Welke organisaties leverden deze ondersteuning en welk bedrag aan onkostenvergoedingen zijn aan deze organisaties vergoed?

Antwoord
MEE heeft in 2015 en 2016 deze ondersteuning geboden. Voor een overzicht verwijs ik naar de twee bijlagen. Van onkostenvergoedingen is geen sprake; het gaat om een subsidierelatie met MEE.

Vraag 7.
Hoe vaak zijn in 2015 en 2016 informele cliëntondersteuners, zoals VOA’s, mantelzorgers en casemanagers, betrokken geweest bij de verschillende stappen in het ondersteuningstraject? Zijn de onkosten van deze informele ondersteuners vergoed? Is hier een formele regeling voor?

Antwoord
Hier hebben wij geen cijfers van. De vergoedingen hebben plaatsgevonden op basis van de subsidieafspraken.

Vraag 8.
De wet bepaalt dat cliёntondersteuning onafhankelijk moet zijn. Om iedere belangenverstrengeling te vermijden mogen cliëntondersteuners niet betrokken zijn bij toegangsbeslissingen, geen belang hebben ten aanzien van het leveren van maatwerkvoorzieningen en geen werkzaamheden uitvoeren of belangen hebben bij een instelling die de maatwerkvoorzieningen levert. Realiseert u zich dat het overdragen van de onafhankelijke professionele cliëntondersteuning aan Incluzio, de organisatie die zowel indicaties uitvoert als hulp levert, in strijd is met de intentie van de wet? Zo ja, hoe denkt u op korte termijn te kunnen gaan realiseren dat Hollands Kroon de onafhankelijkheid van de cliёntondersteuning wel kan waarmaken of garanderen?

Antwoord
In de huidige constructie hebben de Gemeente Hollands Kroon en Incluzio de onafhankelijkheid gewaarborgd. Zoals u heeft kunnen lezen heeft de cliënt eigen regie over ondersteuning (zie ook antwoord 2). Het is aan de cliënt zelf om te bepalen of hij of zij zijn keuze voldoende onafhankelijk vindt.
Inwoners kunnen bij de gemeente aangeven indien zij twijfels hebben aan de onafhankelijkheid van de professional. Wij hebben deze signalen nog niet gekregen.
NB. Art. 2.2.4. van de Wmo gaat over client-ondersteuning. Het luidt als volgt:
1. Het college draagt er in ieder geval zorg voor dat voor ingezetenen:
    a. cliëntondersteuning beschikbaar is en
    b. op ieder moment van de dag telefonisch of elektronisch anoniem een luisterend oor en advies beschikbaar is.

2. Het college draagt er zorg voor dat bij de in het eerste lid bedoelde maatschappelijke ondersteuning het belang van de betrokke uitgangspunt.
Noch de wet, noch de memorie van toelichting (editie 2015, p. 73) spreekt over onafhankelijkheid:
“Onderdeel a draagt gemeente op om in ieder geval een algemene voorziening voor cliëntenondersteuning te realiseren. De bepaling regelt niet in welke vorm gemeente deze cliënt-ondersteuning moeten gieten”.
Dit neemt overigens niet weg dat het college onafhankelijkheid zeer belangrijk vindt in de vorm van vrije keuze. Daarvoor is binnen de oplossing van Incluzio voldoende ruimte.

 

Met vriendelijke groeten,                              Met vriendelijke groet,
M.M.J. van Gent                                           Jan Eichhorn
wethouder Sociaal Domein                          GroenLinks Hollands Kroon